بسته بندی خشکبار یک فرصت سود آور از دست رفته
یکی از مولفه های مهم و تعیینکننده در پیشرفت کشورهای توسعه یافته جهان و توفیق آنها در افزایش روزافزون تولیدات و تصاحب بازارهای جهانی، بسته بندی استاندارد و ارائه تولیدات در پوشش بسیار زیبا و مناسب است. فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف جهان، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مهم این که مطابق با جنبهها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود.
این امر تا آن جا اهمیت دارد که در بسیاری از موارد بسته بندی زیبا و مناسب محصول، خریداران را مجذوب خود کرده و به مقیاس زیادی مسئله کیفیت را تحت الشعاع قرار می دهد. در این صورت است که خریدار به راحتی از کالای با بسته بندی ساده و یا نامناسب می گذرد و محصولی را می خرد که از پوشش یا بسته‌بندی زیباتری برخوردار باشد، هر چند که از لحاظ کیفیت پایین تر از اجناس دیگر باشد.
طی سالهای گذشته آجیل و خشکبار تولید ایران بیشتر به اروپا صادر میشد و این در حالیست که در سالهای تحریم محدودیت‌های صادراتی باعث تضعیف صادرات خشکبار ایرانی شد و امروزه متاسفانه باید اعلام کنیم که بزرگ‌ترین خریدار خشکبار ما چین است. خشکبار ایرانی براساس خواست مشتری صادر می‌شود. مشتری خشکبار ایرانی خشکبار را در بسته‌بندی‌های کوچک قبول نمی‌کند و آن را فله‌ای خریداری می‌کند. ما در بحث برندسازی و فروش بسته‌بندی شده خشکبار فعالیتی نداریم به این دلیل که مشتری ترجیح می‌دهد با بسته‌بندی مورد نظر خودش، محصول را به‌دست مشتری نهایی برساند.
البته هر کشوری ذائقه خودش را برای فرآوری خشکبار دارد و مشتریان خشکبار ایران تمایل دارند برای انجام مراحل نهایی فرآوری خشکبار را فله‌ای خریداری کنند. هر کشوری ذائقه و سلیقه خاص خود را در این زمینه دارد. ایران توانایی تامین سلیقه مشتریان را دارد اما مشتریان خشکبار ایران در حال حاضر تمایل به خرید بسته‌بندی خشکبار از شرکت‌های ایرانی ندارند.
برای اینکه بتوانیم کالای خود را رقابت‌پذیر کنیم، باید برندسازی انجام دهیم. برندسازی و عرضه خشکبار ایرانی در بسته‌بندی‌های کوچک تنها زمانی ممکن است که خشکبار ایرانی توانایی رقابت با دیگر تولیدکنندگان خشکبار در دنیا را داشته باشد.
در کشور سالانه حدود 200 هزار تن پسته، 160 هزار تن کشمش، 150 هزار تن مغز گردو، یک میلیون و 200 هزار تن خرما، 35 هزار تن انجیر، 50 هزار تن بادام درختی، 330 تن لوبیا، نود هزار تن عدس، 300 هزار تن نخود و 270 تن زعفران تولید می‌شود. این در حالیست که آمارهای رسمی حکایت از صادرات 2 میلیارد دلاری خشکبار ایران به کشورهای مختلف از جمله آلمان، آمریکا، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا و سوئد دارد.
درگذشته های نه چندان دور، خشکبار صادراتی ایران شامل ده قلم کالا مانند پسته، فندق، بادام، مغز هسته، خرما، کشمش، انجیر خشک، برگه زردآلو، قیسی و گردو میشد اما هم اکنون تنها ۴ قلم از خشکبار کشورمان شامل پسته، خرما، کشمش و انجیر خشک جنبه صادراتی خود را حفظ کرده است و مابقی اقلام خشکبار به دلیل افزایش جمعیت کشور جنبه خودمصرفی پیدا کرده و حجم صادارت آن بسیار کم شده است. به طور کلی در ۵۰ سال اخیر، خشکبار همواره یکی از سه کالای صادراتی کشورمان و در زمره صادرات غیرنفتی بوده است. حتی پس از پیروزی انقلاب که صادرات غیرنفتی تنوع زیادی یافت، باز هم خشکبار جایگاه خود را حفظ کرد و چهار قلم ذکر شده یعنی پسته، خرما، کشمش و انجیر خشک همچنان در صدر صادرات غیرنفتی کشورمان قرار دارند. به طور کلی در سالهای اخیر صادرات خشکبار به لحاظ ارزش در مرز یک میلیارد دلار بوده است.
در این بین جدای از بحث بسته‌بندی داخلی یا صادراتی نکات وجود دارد که برای هر نوع بسته بندی و هر بازار هدفی تولید کننده ملزم به رعایت آن است.
نکاتی را که بایستی بطور اصولی وکلی در مورد بسته‌بندی و طراحی آن رعایت می‌کینم ( از دیدگاه مصرف کننده)
۱ـ بسته‌بندی باید به خریدار اطلاع دهد.
۲ـ نوع و جنس ماده اولیه بسته‌بندی ازنظر بهداشتی وایمنی مناسب انتخاب شده باشد وسلامتی در مورد مصرف را تضمین نماید.
۳ـ بسته‌بندی باید مشتری را جلب کند و جذابیت داشته باشد.
۴ـ بسته‌بندی باشد شخصیت و شأن مشتری را حفظ نماید و به مصرف کننده احترام بدهد.
۵ـ باید فرهنگ ارزشها را در کشور هدف در نظر داشته باشد.
۶ـ باید از فرهنگی که برای مردم لذت بخش است استفاده کنیم.
۷ـ هزینه مواد اولیه بسته‌بندی نباید آنچنان سنگین باشد که بهای فروش کالا را نسبت به کالاهای مشابه غیرقابل رقابت سازد.
۸ـ بسته‌بندی باید به طریقی طراحی شود که دسترسی به کالا راحت باشد.
۹ـ بسته‌بندی باید مطابق بااستانداردها، مقررات وقوانین کشور و بازار مورد نظر باشد.
۱۰ـ بسته‌بندی بایستی براحتی قابل حمل باشد.
۱۱ـ بسته‌بندی نباید به خود کالا لطمه بزند.
۱۲ـ ترکیب صفات ظاهری بسته، تداعی کننده مشابهت و تلقین کننده کیفیت برتر باشد.
۱۳ـ رنگ آمیزی، اشکال، خطوط و رنگ و طرح مبین خواص کالا باشد.
۱۴ـ مواد مصرفی در بسته‌بندی قابل بازیافت باشند.
